Meclis Dijital Mecralar Komisyonu’nda 15 saatlik maratonun ardından Adalet Komisyonu’nun esas komisyon olarak görüşmelerine başladığı 40 maddelik sosyal medya ve internet medyasına yönelik düzenlemeleri de içeren ‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 15 maddesi kabul edildi.
Adalet Komisyonu’nda süren görüşmelerde muhalefetin maddeler üzerinde verdiği önergeler kabul edilmedi. İktidar kanadı teklifin aşağıda belirtilen maddeler üzerinde bazı değişikliklere gitti.
Değişiklik Yapılan Maddeler
Komisyon’da 15. Madde’de yapılan değişiklikle, ‘Basın kartı sahibi, basın ahlak esaslarına aykırı davranışlarda bulunması halinde ihlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak Basın Kartı Komisyonu tarafından uyarılabileceği gibi basın kartının iptaline de karar verilebilecek’.
Teklifin 7. Maddesinde yapılan değişikliğe göre, internet siteleri iki hafta yerine 24 saat süreyle tekzip metnini ana sayfasında tutmakla zorunlu kılındı. Buna göre, yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde ilk 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta süreyle yayımlanacak.
9. Madde değişikliğine göre de, internet sitelerindeki haberler için “suç ihbarı yapıldığı tarihten itibaren” yargılama süreci zamanlaması başlayacak.
Komisyon Raporuna Göre Yapılan Değişiklikler
Adalet Komisyonu’nda AK Partili vekillerin kabul edilen önergeleriyle bazı maddelerde yapılan değişiklikler aşağıdaki tabloyla özetlenebilir:
| Teklifin Maddesi |
Değişiklik Önergesi |
Değişikliğin Gerekçesi |
|
MADDE 5- 5187 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Cumhuriyet Başsavcılığı" ibareleri "Basın İlan Kurumu" şeklinde değiştirilmiş, fıkraya "durdurulmasını" ibaresinden sonra gelmek üzere "İstanbul" ibaresi ve maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
"Birinci fıkrada düzenlenen yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmaz. İnternet haber sitesinin bu madde hükmüne uymaması halinde. Basın İlan Kurumu iki hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden ister. İstemin iki hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda. Basın İlan Kurumu internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla İstanbul asliye ceza mahkemesine başvurur.
Mahkeme en geç iki hafta içinde kararını verir. Bu karara karşı itiraz yoluna başvurulabilir. Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkar. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu Kanun ve/veya ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına engel değildir."
|
Madde 5’in çerçeve hükmünde yer alan “fıkraya durdurulmasını” ibaresinden sonra gelmek üzere “İstanbul” ibaresi “ve” ibaresinin madde metninden çıkarılmasını ve maddeyle 5187 sayılı Kanun’un 8’inci maddesine eklenen ilk fıkrada yer alan “İstanbul” ibaresinin madde metninden çıkarılması. |
Önergeyle, tek bir yargı çevresinde (İstanbul) bulunan asliye ceza mahkemelerinde oluşması muhtemel iş yükünün ülke geneline yayılması ve bu suretle, konuyla ilgili yargısal süreçlerin daha hızlı ilerlemesinin temini amaçlanmaktadır. |
| MADDE 7- 5187 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümleler eklenmiştir. "İnternet haber sitelerinde ise zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısının; sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorundadır. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayımın yapıldığı internet haber sitesinin ana sayfasında bir hafta süreyle yayımlanır." |
5187 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen, ikinci cümlesinde yer alan “internet haber sitesinin ana sayfasında ” ibaresinin “internet haber sitesinde ilk yirmi dört saati ana sayfada olmak üzere” şeklinde değiştirilmesi. |
Önergeyle internet haber sitelerinin işleyişi göz önünde bulundurularak ana sayfa da bir hafta yayınlanmasıyla öngörülen cevap ve düzeltme metninin ilk yirmi dört saatinin ana sayfada yayınlanması amaçlanmaktadır. |
|
MADDE 9- 5187 sayılı Kanunun 26 ncı maddesinin birinci fıkrasına "Basılmış eserler" ibaresinden sonra gelmek üzere "veya internet haber siteleri" ibaresi, "günlük süreli yayınlar" ibaresinden sonra gelmek üzere "ve internet haber siteleri", ikinci fıkrasına "teslim edildiği tarihten" ibaresinden sonra gelmek üzere ", internet haber siteleri için ise habere ilişkin suç ihbarının yapıldığı tarihten" ibaresi eklenmiş ve ikinci fıkranın üçüncü cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Ancak bu süreler, Türk Ceza Kanunu’nun dava zamanaşımına ilişkin maddesinde öngörülen sürelerin yarısını aşamaz ve bu süre sonunda yayının yenilenmesi hali ile suçun temadi ettiğinin belirlendiği hallerde, dava zamanaşımı süresi tam olarak uygulanır."
|
Madde 9’un çerçeve hükmünde yer alan “eklenmiş ve ikinci fıkranın üçüncü cümlesi aşağıda ki şekilde değiştirilmiştir” ibaresinin “eklenmiştir” şeklinde değiştirilmesini ve maddeyle 5187 sayılı Kanun’un 26 ’ncı maddesinin değiştirilen ikinci fıkrasının üçüncü cümlesinin madde metninden çıkarılması. |
Önergeyle Türk Ceza Kanunu’nda yer alan genel zaman aşımının uygulanmasının temin edilmesi amaçlanmaktadır. |
|
MADDE 11- 5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir:
"Basın kartı alabilecek kişiler"
EK MADDE 2- Basın kartı;
...
f) Medya alanında faaliyet göstermeleri şartıyla, sendikalar ile kamu yararına faaliyette bulunduğu Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine, verilebilir."
|
5187 sayılı Kanun’a eklenen ek 2’nci maddenin birinci fıkrasının (f ) bendinde yer alan “Cumhurbaşkanı kararıyla” ibaresinin madde metninden çıkarılması. |
Önergeyle medya alanında faaliyet gösteren sendikalar ile kamu yararına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine basın kartı verilebilmesine ilişkin hüküm revize edilmektedir. |
|
MADDE 13- 5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir:
"Basın kartı alabilecek yabancı medya mensuplarında aranan şartlar"
EK MADDE 4- Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına;
a)...
b) Türkiye'de çalışma izinlerinin olması,
c)...
31/5/2006 tarih ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olmayan ve geçici basın kartı talep edenler hakkında da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 28/7/2016 tarih ve 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca düzenlenen çalışma izni ile yabancı uyruklu personel çalıştırılabilir. Bu kapsamda yapılacak çalışma izni başvuruları 6735 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi çerçevesinde istisnai olarak değerlendirilir ve bunların Türkiye'nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklı kalmak kaydıyla sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülükler kanuni süresi içinde yerine getirilir.
|
Madde 13 ile 5187 sayılı Kanun’a eklenen ek 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan "Türkiye 'de ” ibaresinin "28/07/2016 tarihli ve 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca ” şeklinde, ek 4’üncü maddenin ikinci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesi: “Görüşülmekte olan (2/4471 ) sayılı esas numaralı Kanun Teklif i'nin "31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4.üncü maddesinin birinci fıkrasının (a ) bendi kapsamında sigortalı olmayan ve geçici basın kartı talep edenler için de 6735 sayılı Kanun uyarınca çalışma izni alınması zorunludur. B u fıkra kapsamında çalışma izni başvuruları 6735 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi çerçevesinde istisnai olarak değerlendirilir. ” |
Önerge ile Türkiye'de çalışma izni bulunmasının 28 /7/2016 tarihli ve 6735 sayılı Uluslararası İş gücü Kanunu uyarınca verileceği hususunun netliğe kavuşturulması, mevcut yazımın teknik mahiyette düzeltilmesi ile 6735 sayılı Kanunun 22'nci maddesi ile hükme bağlanan sosyal güvenlik hususunun tekrarından kaçınılması amaçlanmaktadır. |
|
MADDE 14- 5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
"Basın Kartı Komisyonu"
EK MADDE 5- Komisyon;
...
c) Basın-yayın meslek kuruluşlarının birleşerek oluşturdukları üst kuruluşlar hariç olmak üzere; İstanbul, Ankara ve İzmir dışındaki illerde kurulu basın-yayın meslek kuruluşlarının sahip ve/veya çalışanları tarafından kurulmuş basın-yayın meslek kuruluşlarından en fazla basın kartı sahibi üyesi bulunan meslek kuruluşu tarafından belirlenecek bir üye,
...
|
Madde 14 ile, 5187 sayılı Kanun’a eklenen Ek 5’inci maddenin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesinin madde metninden çıkarılması. |
Önergeyle Basın Kartı Komisyonu kararlarının Başkan tarafından onaylandıktan sonra uygulanacağına ilişkin hüküm madde metninden çıkarılmaktadır. |
|
MADDE 15- 5187 sayılı Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
"Basın kartının iptal edileceği haller"
EK MADDE 6- Basın kartı sahibinin, ek 3 üncü maddede yer alan niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde basın kartı Başkanlıkça iptal edilir.
Basın kartı sahibinin, 195 sayılı Basın îlân Kurumu Teşkiline Dair Kanunun 49 uncu maddesine göre belirlenen basın ahlâk esaslarına aykırı davranışlarda bulunması halinde Komisyon kararıyla basın kartı iptal edilir."
|
Madde 15 ile 5187 sayılı Kanun’a eklenen ek 6’ncı maddenin ikinci fıkrasında yer alan “Komisyon kararıyla basın kartı iptal edilir” ibaresinin “ihlalin mahiyeti göz önünde bulundurularak, Komisyon tarafından basın kartı sahibi uyarılabileceği gibi basın kartının iptaline de karar verilebilir” şeklinde değiştirilmesini ve fıkraya aşağıdaki cümlenin eklenmesini arz ve teklif ederiz. |
Önergeyle, basın ahlak esaslarına aykırı davranılması hâlinde ihlalin mahiyeti ve fiilin ağırlığı göz önünde bulundurularak basın kartı sahibinin uyarılabileceği de öngörülmektedir. |