Anayasa Komisyonu
Komisyon Hakkında
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü uyarınca faaliyet gösteren ihtisas komisyonlarından biri de Anayasa Komisyonu.
Anayasa Komisyonu, Meclis Başkanlığı tarafından kendisine havale edilen Anayasa ve TBMM içtüzüğünün değiştirilmesi hakkında kanun tekliflerini, siyasi partiler ve seçim mevzuatı TBMM üyelerinin statüsü ve hakları, RTÜK, bakanlıkların kuruluş ve çalışma usulleri ile diğer anayasal kuruluşlar vb. konulardaki kanun tekliflerini görüşür.
28. Yasama Dönemi Komisyon Üyeleri
Komisyonun 5'i kadın, 22'si erkek olmak üzere toplam 27 üyesi bulunuyor.
Ayrıca Anayasa Komisyonu, AK Parti'den 13, CHP'den 6, DEM Parti'den 3, MHP ve İYİ Parti'den 2, Saadet Partisi'nden ise 1 üye barındırıyor.
Anayasa Komisyonu, diğer komisyonların üyelerine kıyasla, en yaşlı üyeye sahip komisyon. Komisyonda 18-29 yaş aralığında hiçbir milletvekili yer almazken, 50-70 yaş aralığında 13 üye barındırıyor.
Komisyonun üyeleri, uzmanlıkları açısından incelendiğinde 27 üyeden 26'sının uzmanlığının 'hukuk' olduğu görülüyor. Bu durum liyakat bağlamında, komisyon üyelerinin uzmanlığının Anayasa ile ilişkili olduğunu gösteriyor.
Komisyonun üyeleri, görevleri, siyasi partileri ve TBMM portreleri:
Komisyona Havale Edilen İşler, Durumları ve Komisyon Raporları
Anayasa Komisyonu'na, 23 Mart 2024 tarihi itibarıyla havale edilen Kanun Teklifi ve Kanun Hükmünde Kararnamelerin (KHK) sayısı 125. Bu teklif ve KHK'ların 105'i birinci yasama yılında, geri kalan 20'si ise ikinci yasama yılında havale edilmiştir. Ayrıca, komisyona esas ya da tali olarak havale edilen teklif ve KHK'ların hiçbiri için toplanılmamış, dolayısıyla komisyon tutanakları ya da raporları hazırlanmamıştır.
| Komisyona Esas Olarak Havale Edilen Teklif ve KHK'lar |
87 |
| Komisyona Tali Olarak Havale Edilen Teklif ve KHK'lar |
39 |
| Komisyonun Raporunu Verdiği Teklif ve KHK'lar |
0 |
| Komisyonda Bulunan Teklif ve KHK'lar |
124 |
| Esas Komisyon Raporunu Verdiği İçin İade Edilen Teklif ve KHK'lar |
2 |
Anayasa Karma ve Alt Komisyonları
Anayasa Komisyonu altında, ilki 26. Yasama Dönemi, 1 Yasama Yılında (18 Nisan 2016) kurulmuş ve şu anda da faaliyet gösteren toplam 4 alt komisyon bulunur. Bu komisyonların isimleri, komisyon tutanaklarının bağlantı adresleri ve çalışma alanları aşağıdaki tabloda verilmiştir:
Şeffaflık ve Erişilebilirlik
Anayasa Komisyonu'nun web-sayfası, TBMM'nin web sayfası üzerinden ulaşılabilir durumda. Şeffaflık ilkesi bakımından incelendiğinde, komisyonun web sayfasının yeteri kadar veriye sahip olmadığı ya da bazı sayfaların güncel olmadığı söylenebilir. Detaylı olarak bakıldığında ise:
- 'Komisyon Hakkında' sayfası, 'Anayasa Komisyonu' ve alt komisyonları hakkında yeterli ve güncel bilgiye sahip değildir.
- Geçmiş dönemlere ait ya da güncel hiçbir komisyon raporuna ulaşılamamaktadır. 'Komisyon Raporları' sayfası, veri yeterslizliği sebebiyle boş bir sayfa olarak görünmektedir.
- 'Ziyaretler' sayfası, bilgi yetersizliği sebebiyle boş bir sayfa olarak görünmektedir.
Anayasa Komisyonu'nun web-sayfası, erişilebilirlik -özellikle de görme engelli bireylerin kullanımı- açısından da yetersiz ve kullanışlı değil. Web-sayfaları arasında gezinirken güvenlik sorularının 'görsel' tabanlı sorulması ya da bazı site içi butonların yabancı dillerde olması bu sorunlardan birkaçı olarak belirtilebilir.
Anayasa ve Anayasa Alt Komisyonları İzleme Çalışmaları
mecliste.org, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda gerçekleştirdiği komisyon izleme çalışmalarını, gönüllü bir çalışma grubu sayesinde gerçekleştirmektedir.
Komisyon izleme toplantıları Anayasa'ya ve Anayasa Komisyonuna ilişkin gündemi değerlendirmek, Meclis izleme çalışmaları kapsamında verilen görevleri tartışmak ve bu görevlerin sonuçlarını irdelemek üzere düzenlenmektedir.
Bu görevler ise izlemenin kilit noktası olan bilimsel ölçütlerin takip edilmesi; bu bulguların değerlendirilmesi ve komisyon üzerine yapılan araştırmaları konu alacak şekilde dağıtılmakta ya da çalışma grubu üyeleri tarafından seçilmektedir.
mecliste.org - 'Anayasa Komisyonu' izleme grubumuz, aşağıdaki katılımcılardan oluşmaktadır:
- Gizem AYDOĞDU, Mardin Genç Kadın İnisiyatifi
- Ümmühan BEDİHAĞAOĞLU, Aktivist
- Ronay Hazal BİNDAK, Haklar Projesi
- Metin BİNİŞ, İzmir Eğitim Bilim ve Araştırma Derneği
- Serkan ÖZKAN, Altınokta Körler Derneği Ankara Şubesi
- Asya Beyza ŞAHİN, Nuh Naci Yazgan Üniversitesi
- Muhammed Ali TERZİBALİ, Toplum Gönüllüleri Vakfı
- Dr. Öğr. Üyesi Nebiye YAŞAR, Genç Beyinler Akademisi