Fahiş fiyat artışı ve stokçuluk cezalarının artırılmasını da içeren Türk Ticaret Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, komisyonda kabul edilmesinin ardından TBMM Genel Kurulu’na geliyor.

Teklife göre fahiş fiyat artışı için öngörülen azami ceza tutarı 1 milyon liraya, stokçuluk için öngörülen ceza tutarı üst limiti ise 12 milyon liraya yükseltilecek. Teklif başka neleri içeriyor, özetledik:

Kooperatifler Kanunu'nda Değişiklik

• Kooperatifin ticaret sicili kayıtlarını, finansal tablolarını, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporlarını, belgelerini, ortaklarının kimlik, pay ve ödemelerine ilişkin bilgilerin derlenip bildirilebileceği Kooperatif Bilgi Sistemi'ne (KOOPBİS) yönelik düzenlemeler geliyor.
• Kooperatiflerin ana sözleşmelerini intibak ettirmeleri için öngörülen süre, 2 yıl daha uzatılacak.

Rekabetin Korunmasında Düzenleme

• Anayasa Mahkemesi’nin kararı doğrultusunda, ‘Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'unun ekinde yer alan cetvellerde yer alan kadrolarda sınıf, unvan ve derece değişiklikleri Rekabet Kurulu kararıyla yapılacak.
• Rekabet Kurulu, başlattığı soruşturmaları, 15 gün içinde ilgili taraflara bildirecek. 
• Taraflara yazılı savunmalarını soruşturma raporunun tebliğinden itibaren 30 gün içinde Kurula göndermeleri tebliğ edilecek. Soruşturmayı yürütmekle görevlendirilenler, 15 gün içinde yazılı görüşlerini tüm Kurul üyeleri ile ilgili taraflara bildirecek. Taraflar 30 gün içinde bu görüşe cevap verebilecek.

Ürün İhtisas Borsalarında Yenilikler

• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nda değişiklikle, ürün senetleri ve alivre sözleşmelere ilişkin işlemlerde, alım satıma ilişkin hususlar ürün ihtisas borsası tarafından yürütülecek.
• Ürün ihtisas borsasının ya da takas merkezi olarak yetkilendirilen kuruluşun takas işlemlerinde mali sorumluluğu garanti fonu varlıklarıyla sınırlı olacak.
• Ürün ihtisas borsalarında gerçekleştirilen işlemlerden doğan yükümlülüklere ilişkin düzenleme, Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. 
• Düzenlenen teminatlar ve garanti fonundaki varlıklar tevdi amaçları dışında kullanılamayacak, üçüncü kişilere devredilemeyecek, kamu alacakları için olsa dahi haczedilemeyecek, rehin edilemeyecek, iflas masasına dahil edilemeyecek ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamayacak.

İdari Para Cezaları Geliyor

• Malları süresinde teslim veya monte etmeyenler hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem için 2 bin 200 TL’ye, mal ve hizmetin satışından kaçınanlar hakkında aykırılığı tespit edilen her bir işlem için toplam satış fiyatının yüzde 10'u kadar idari para cezası uygulanacak.
• Yükümlülüklere aykırı hareket eden üretici, ithalatçı ya da özel servis istasyonları hakkında 2 bin 200 TL idari para cezası uygulanacak.
• Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu'nda değişiklik yapılarak bazı fiillere yeni cezai yaptırımlar da getiriliyor, idari para cezaları ise artırılıyor. Buna göre, lisanslı depoculuk ücret tarifesinin üzerinde ücret tahsil eden ya da mevzuata aykırı şekilde ürün miktarından kesinti yapan ve içerik, şekil ve muhafaza şartlarına uymayan depo işletmelerine 200 bin TL’den 1 milyon TL’ye kadar idari para cezası kesilecek.
• Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın uyarı ve idari tedbirlerine rağmen verilen sürede kanuna ve ilgili yönetmeliklere aykırı ya da eksik hususların giderilmemesinin de aralarında bulunduğu hükümlere aykırı hareket eden depo işletmelerine 200 bin TL’den 1 milyon TL’ye kadar idari para cezası kesilecek.
• Depoya kabul edilen ürünü temsil eden ve elektronik ürün senedinde belirtilen sınıf ve kalite ile depoda bulunan ürünlerin sınıf ve kalitesi arasında farklılık tespit edilmesi durumlarında, depo işletmelerine her bir aykırılık için 200 bin TL idari para cezası uygulanacak.
• Yetkili sınıflandırıcılık ücret tarifesinde belirlenenin üzerinde ücret talep ve tahsil eden yetkili sınıflandırıcılara 200 bin TL’den 1 milyon TL’ye kadar idari para cezası verilecek.
• İdari para cezalarının verilmesini gerektiren durumun bir yılı içinde tekrarı halinde her tekrar için bir önceki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak.
• Stokçuluk için öngörülen ceza tutarı ise her bir aykırılık için 1 milyon TL'den 12 milyon TL'ye kadar uygulanacak. Bakanlığa, bir takvim yılı içinde en az 3 defa stokçuluk yaptığı tespit edilen ve idari para cezası uygulanan üretici, tedarikçi ve perakende işletmelere 6 güne kadar kapatma cezası uygulanabilecek.
• Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından piyasada darlık yaratıcı, piyasa dengesini ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlerde bulunanlara, her bir aykırılık için 1 milyon TL’den 12 milyon TL’ye kadar ceza verilebilecek.

Kapalı Pazar Yerlerinin Kullanımında Düzenleme

• Düzenlemeye göre, kapalı pazar yerlerindeki satış yerlerinin pazarcılara yüksek fiyatlarla kiralanmasına neden olan kiralama usulü kaldırılıyor. Pazar yerlerinde bulunan satış yerleri yalnızca tahsis usulüyle kullandırılacak.
• Kapalı pazar yerlerindeki satış yerleri, pazarcılık mesleğinden olmayan kişilere verilmeyecek. Böylece, pazarcı maliyetlerindeki artışın önüne geçilecek.

Şirket Yönetimlerinde Değişiklik

• Anonim şirketlerde başkan ve başkan vekillerinin görev süreleri, 3 yıl olan yönetim kurulu üyeleriyle uyumlu hale getirilecek.
• Anonim şirketlerde, üst düzey yöneticiler dışında kalan kişilerin atanma ve görevden alınmalarına dair yetkinin yönetim kurulunca devredilebilmesi sağlanacak.
• Yönetim kurulu üyesi, başkandan, yönetim kurulunu toplantıya çağırmasını yazılı olarak isteyebilecek. Çağrı, yönetim kurulu başkanınca yapılacak. Yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun yazılı istemi üzerine başkan, yönetim kurulunu, istemin kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç 30 gün içinde yapılacak şekilde toplantıya çağırmak zorunda olacak.
• En az sermaye tutarının altında kalan şirketlerin, 2026 yılının sonuna kadar yeni sermaye düzenine intibak sağlamaları gerekecek. Aksi takdirde bu şirketler infisah etmiş sayılacak ve kanunda öngörülen tasfiye sürecini başlatarak ticaret sicili kaydının terkinini sağlamaları gerekecek.
• Çıkarılmış sermayesi en az 250 bin TL olan ve halka açık olmayan anonim şirketler ise başlangıç sermayeleri ile çıkarılmış sermayelerini 500 bin TL’ye kadar yükseltmedikleri takdirde, bu sistemden çıkmış sayılacak.